Το Σάββατο 22 Δεκεμβρίου, προπαραμονή Χριστουγέννων, είχα προσκληθεί από το φίλο Kitsosmitsos στην εκδήλωση «Προφητεία Μάγιας: δεν ήρθε η καταστροφή του κόσμου«, όπου ο ίδιος ήταν ομιλητής. Ο τίτλος της εκδήλωσης είναι παραπλανητικός: δεν ήταν μια ακόμη συνωμοσιακού περιεχομένου εκδήλωση για τους κακούς αστρονόμους που μας κρύβουν την επικείμενη σύγκρουση του πλανήτη μας με έναν άλλο πλανήτη, που ξεχνώ το όνομά του, αλλά στελέχη εταιρειών και άνεργοι (όχι όμως και άεργοι) μας παρουσίασαν τάσεις από την αγορά εργασίας και εμπειρίες από τις προσπάθειες αναζήτησης εργασίας στις εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες που όλοι βιώνουμε. Η εκδήλωση οργανώθηκε στο πλαίσιο του Money Show 2012 από τη CV Experts και στo πρόγραμμα μπορείτε να διαβάσετε ποιοι ήταν οι ομιλητές.
Η εντύπωση που έχω για τέτοιες εκδηλώσεις (και έχω παρακολουθήσει πολλές ήδη από τα χρόνια του Πανεπιστημίου) είναι πως μεγαλοστελέχη εταιρειών καλούν άλλα μεγαλοστελέχη και καθηγητές πανεπιστήμιου συναδέλφους τους, για να συσφίξουν τις επαγγελματικές σχέσεις και οι ομιλίες δεν έχουν συνήθως άμεση εφαρμογή στην καθημερινότητά μας, αλλά οι ομιλητές ζουν σε ένα δικό τους ροζ και ενίοτε χρυσό, συννεφάκι. Σπάνια έχω αποχωρήσει από ομιλίες και ημερίδες νιώθοντας ότι έμαθα ή πληροφορήθηκα κάτι ουσιαστικό. Στη συγκεκριμένη εκδήλωση πήγα, διότι ήθελα να στηρίξω την προσπάθεια του Kitsosmitsos, να ακούσω όσα έχει να πει, παράλληλα με κάλεσε και μια άλλη φίλη που συμμετείχε υπό την ιδιότητα της εθελόντριας και τέλος, επειδή ίσως έκανα κάποια ενδιαφέρουσα επαγγελματική γνωριμία (δηλαδή, δεν ενδιαφερόμουν για την εκδήλωση per ce). Άλλωστε, όντας και η ίδια άνεργη, εδώ και καιρό οι Δευτέρες μου μοιάζουν με Σάββατα και συνεπώς δεν αισθανόμουν ότι θυσίαζα το σαββατιάτικο πρωινό μου, έστω και τόσο κοντά στις γιορτές. Το αρνητικό στην υπόθεση είναι ότι ήμουν άρρωστη και έτσι έφυγα περίπου στη μέση και δεν άκουσα όλες τις ομιλίες.
Θα χαρακτήριζα όμως την εκδήλωση, τουλάχιστον μέχρι εκεί που παρακολούθησα, πετυχημένη. Ανήκει στις περιπτώσεις εκείνες που οι επιφυλάξεις μου διαψεύδονται. Θεωρώ ότι σχημάτισα μια ξεκάθαρη άποψη για τα νέα δεδομένα στην αγορά εργασίας, παρακολουθώντας κάποιες από τις παρουσιάσεις των ομιλητών. Δεδομένα που φυσικά δεν τα άκουσα εκείνο το Σάββατο για πρώτη φορά, τα άκουσα όμως συγκεντρωμένα και αυτό βοηθάει στην καλύτερη κατανόηση της υπό διαμόρφωση κατάστασης. Επιπλέον, επειδή εκείνες τις ημέρες η ψυχολογία μου, το ομολογώ χωρίς ντροπή, ήταν στο ναδίρ εξαιτίας της πολύμηνης ανεργίας και αισθανόμουν έτοιμη να εγκαταλείψω οποιαδήποτε προσπάθεια εξεύρεσης δουλειάς, η παρακολούθηση των ομιλιών μου δημιούργησε ένα συναίσθημα αισιοδοξίας. Αυτό δε συνέβη επειδή ακούστηκαν κατ’ανάγκη αισιόδοξα μηνύματα (παρακάτω θα δώσω συγκεκριμένα παραδείγματα), αλλά θυμήθηκα ότι πάρα πολλοί ικανότατοι άνθρωποι είναι στην ίδια κατάσταση με μένα και ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των γενικότερων συνθηκών στην εποχή μας. Αν και ηθικά πάντα με προβλημάτιζε κατά πόσο πρέπει το πρόβλημα του συνανθρώπου μας να αποτελεί παρηγοριά στη δική μας θλίψη, η συνεύρεση με όλους αυτούς τους ανθρώπους στην προκειμένη περίπτωση με βοήθησε ψυχολογικά. Ακόμη, κατάλαβα ότι οι ενέργειές μου σε αυτό το διάστημα της ανεργίας, που στόχο έχουν να με κρατούν σε εγρήγορση και κάποια στιγμή να με οδηγήσουν και πάλι στην εργασία, δεν είναι απαραίτητα λανθασμένες. Βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση και είναι εύλογο να αργούν να καρποφορήσουν με την υψηλότατη ανεργία, που εξακολουθεί και αυξάνεται με καταιγιστικούς ρυθμούς. Παράλληλα, ακούγοντας τους ομιλητές πήρα κάποιες ιδέες για περαιτέρω ενέργειες, και εντόπισα κάποια σημεία στην προσπάθειά μου, που μπορώ και πρέπει να βελτιώσω. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η ομιλία του Kitsosmitsos, ως ενεργών άνεργος, διότι παρουσίασε πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα για το πώς οι συντονισμένες προσπάθειες (που έχουν ξεκινήσει πριν ακόμη από την κρίση) και η επιμονή μπορούν να οδηγήσουν στην υλοποίηση μιας δημιουργικής ιδέας, εν μέσω κρίσης. Η ομιλία του ήταν προσγειωμένη στην πραγματικότητα και δεν είχε σχέση με ανάλογα παραδείγματα που διαβάζουμε σε εφημερίδες και σε σάιτς και που με ένα στερεοτυπικό τρόπο παρουσιάζουν κάποιες πετυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες.
Φυσικά, υπήρχαν και αρνητικά σημεία. Ήδη ανάφερα ότι στάλθηκαν απαισιόδοξα μηνύματα και εντοπίζω το πρόβλημα στον τρόπο που διατυπώθηκαν και στο ύφος των ομιλητών. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στα δύο στελέχη της KPMG και της Manpower. Η Manpower έχει «βαφτίσει» τη νέα εποχή των εργασιακών σχέσεων ως «η εποχή του ανθρώπου» («the human age«, την έχει χρησιμοποιήσει μάλιστα σε μια πολύ καλή καμπάνια). Λεπτομέρειες για το τι ακριβώς εννοεί η Manpower μπορείτε να δείτε στο σύνδεσμο που παρέθεσα. Εξαιρετικά συνοπτικά να αναφέρω ότι με τον όρο αυτό, η Manpower εννοεί την αξιοποίηση στο έπακρο των ταλέντων από το άτομο και τη συνεχή απόκτηση νέων δεξιοτήτων, προκειμένου ο άνθρωπος να μπορεί να εργάζεται. Η KPMG δε χρησιμοποιεί κάποιο όρο αλλά οι απόψεις συμπλέουν με αυτές της Manpower.
Ουσιαστικά, οι δύο ομιλητές, μιλώντας κυριολεκτικά από καθέδρας κατηγόρησαν τους άνεργους που δεν μπορούμε να βρούμε δουλειά και όχι την εξαιρετικά δυσμενή κοινωνική, οικονομική και πολιτική συγκυρία, που έχουν μετατρέψει σε αρένα την αγορά εργασίας. Τόνιζαν ξανά και ξανά ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να βρουν τους κατάλληλους υποψηφίους σε ένα ποσοστό 40%. Αυτό είναι κάτι που η Manpower το υποστηρίζει σταθερά τα τελευταία χρόνια. Ειδικά όμως σε αυτή την εκδήλωση, θα ήθελα πολύ να ρωτήσω το στέλεχος σε αυτή την έρευνα πώς ορίζουν οι συμμετέχοντες τον όρο «κατάλληλος«; Μήπως να έχουν το ένα μάτι καστανό και το άλλο γαλάζιο; Υπερβάλω βέβαια θέλοντας να καταδείξω τις υπερβολές που διαβάζω σε αγγελίες. Όμως, πράγματι οι εργοδότες θέτουν πάρα πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και ίσως αυτή η έλλειψη «καταλληλότητας» να οφείλεται εκεί. Μάλιστα, όταν στο τέλος των ομιλιών τους, ένας κύριος που παρακολουθούσε με την ιδιότητα του εργοδότη την εκδήλωση, παρατήρησε ότι οι εργοδότες δε βρίσκουν τους κατάλληλους υποψηφίους, επειδή ζητούν «γη και ύδωρ» και προσφέρουν ελάχιστα, ενώ χιλιάδες νέοι, που απορρίπτονταν στη χώρα μας, έχουν βρει δουλειά στο εξωτερικό, τα δύο στελέχη δεν κατόρθωσαν να κρύψουν την ενόχλησή τους.
Και επειδή αναφέρθηκα στη μετανάστευση, παρουσιάστηκαν στοιχεία ότι οι μετακινήσεις πληθυσμών για εξεύρεση εργασίας είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και μάλιστα στη σχετική παρατήρηση, το στέλεχος είπε ότι ο ίδιος δεν υποστηρίζει την άποψη να φύγει κάποιος ή να μείνει, απλώς καταγράφει ένα γεγονός. Ένιωσα εκείνη τη στιγμή ότι το πνεύμα του ομιλητή ήταν να μην ανησυχούμε για το νέο μεταναστευτικό κύμα στη χώρα μας, γιατί συμβαίνει και αλλού. Άλλο όμως είναι να φεύγουν νέοι επιστήμονες από π.χ. την Ινδία των 1.220.200.000 κατοίκων και άλλο από τη χώρα μας των 10.000.000, που μετά από ταραγμένες δεκαετίες είχε ξεκινήσει μια ειρηνική περίοδος. Σαφέστατα και ανησυχώ πάρα πολύ για αυτή τη μετανάστευση.
Αν θέλω να συνοψίσω σε 2-3 σειρές αυτό που κατάλαβα ακούγοντας τους εκπροσώπους της Manpower και της KPMG, θα έλεγα ότι ουσιαστικά μου είπαν ότι η αγορά εργασίας δεν προσφέρει πια ευκαιρίες σταδιοδρομίας, ότι αν δεν έχω μέχρι και το τελευταίο κριτήριο από όσα ζητούν οι εργοδότες δε θα βρω δουλειά (να μη στέλνω καν το βιογραφικό μου, γιατί μπορεί να δημιουργώ αρνητικές εντυπώσεις) και είναι δική μου ευθύνη να επιμορφώνομαι, γιατί οι εταιρείες δε θα επενδύουν πια στην εκπαίδευση του προσωπικού τους (γιατί να το κάνουν με τόσους ανέργους, πρόθυμους μάλιστα να μετακινηθούν σε άλλη πόλη ή χώρα, θα πρόσθετα εγώ). Και μετά, με συγκαταβατικό ύφος μας έλεγαν ότι βλέπουν κατσουφιασμένα πρόσωπα, ενώ δεν υπάρχει λόγος!
Τέλος, μια παρατήρηση κυρίως για τους οργανωτές: Για μια εκδήλωση που ασχολείται με ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως η εργασία, θα περίμενα ένα διαφορετικό τίτλο, γιατί αυτός συνδέεται με γραφικές και λανθασμένες θεωρίες. Δεν κατόρθωσα να συνδέσω τον τίτλο με το περιεχόμενο της εκδήλωσης, εκτός κι αν εννοούσαν ότι δεν έχει έρθει και το τέλος του κόσμου λόγω της ανεργίας. Σίγουρα δεν έχει έρθει, αλλά 1.000.000 άνεργοι σε συνδυασμό με την αβάσταχτη φορολογία είναι μια θρυαλλίδα στην κοινωνία μας.
Ακόμη μια ιδέα μου γεννήθηκε παρακολουθώντας την εκδήλωση: να καταγράψω τις εμπειρίες μου από την προσπάθεια αναζήτησης εργασίας και τις συνεντεύξεις.
Rokaroll 
Στόχος της εκδήλωσής μας στη CVexperts – η οποία είχε μεγάλη συμμετοχή κόσμου – ήταν να παρουσιαστεί η κατάσταση της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα μέσα από διαφορετικές οπτικές και να δώσει τροφή για σκέψη στους συμμετέχοντες:
(1) οι εταιρείες στελέχωσης (ICAP, ManpowerGroup, KPMG & justjobs.gr) όπως και το jobsite kariera.gr κλήθηκαν για να μας δώσουν αυτό που μέσα από την καθημερινή τους επαφή και τριβή με εργοδότες γνωρίζουν και που εμείς ως αναζητούντες εργασία δεν θα είχαμε ποτέ τη δυνατότητα να μάθουμε. Τροφή για σκέψη από τις ομιλίες αυτές: ποιες εταιρείες τελικά χρησιμοποιούν τους παραπάνω ως μεσάζοντες και αναρτούν αγγελίες στα jobsites; Ποιο είναι το «παιχνίδι» στο οποίο μπαίνουμε όταν αποφασίζουμε να αναζητήσουμε μια θέση σε αυτούς τους εργοδότες; Πραγματικά πόσο μας ενδιαφέρει αυτό;
(2) Οι άνεργοι μας έδειξαν 2 διαφορετικούς τρόπους διαχείρισης της ανεργίας, είδαμε τον ενεργό άνεργο και είδαμε και τον άνεργο που έχει αναθεωρήσει τη στάση του από τα φοιτητικά του χρόνια έως και σήμερα. Πολύ ενδιαφέροντα 2 άκρα, αρκετά ψυχαναλυτικά!
(3) Η ISON Psychometrica μέσα από την τεράστια εμπειρία της στον επαγγελματικό προσανατολισμό μας έκανε να σκεφτούμε από απόσταση για να καταλήξουμε στο ότι τελικά η πλειοψηφία των υποψηφίων ψάχνει σε λάθος σημεία για εργασία. Χαρακτηριστικά μίλησε για το συντριπτικό πάνω από 95% των ελληνικών εταιρειών που δεν διαθέτουν τμήμα, πόρους ή και κουλτούρα HR, και άρα δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ τις παραπάνω εταιρείες στελέχωσης και τα jobsites. H CVexperts επίσης τοποθετήθηκε πάνω σε αυτόν τον άξονα με τις 2 ομιλήτριές της στην αρχή και στο κλείσιμο της εκδήλωσης δίνοντας έμφαση στο ότι εμείς οι ίδιοι οφείλουμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας.
(4) Οι bloggers και οι φιλόδοξοι νέοι με τα εγχειρήματά τους (cookisto.com, locish.com, mikroimegaloi.gr) απέδειξαν ότι χωρίς χρήματα αλλά με δημιουργικότητα, αλληλεγγύη και όραμα τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο, κλείνοντας την εκδήλωση με μια αισιόδοξη νότα. Τροφή για σκέψη εδώ: πόσο βιώσιμες μπορεί να είναι τέτοιες κινήσεις και αν τελικά μπορούν όλοι να τις κάνουν. Οι απαντήσεις δόθηκαν στις σκέψεις αυτές λίγο πριν το κλείσιμο της εκδήλωσης: Το μέλλον θα δείξει για το πόσο βιώσιμες είναι, και κατά δεύτερον δεν είναι ανάγκη να κάνουμε όλοι επιχειρηματικότητα, αλλά είναι απαραίτητο να βλέπουμε τις αλλαγές στην αγορά και να ακολουθούμε τους ανθρώπους που την αλλάζουν ψάχνοντας για δουλειά σε αυτά τα μονοπάτια.
Μια παρατήρηση: με το που τελείωσαν οι ομιλίες των εταιρειών ICAP, ManpowerGroup, KPMG & justjobs.gr, συμπαγές κομμάτι του κοινού αποχώρησε, χάνοντας δυστυχώς το νόημα της όλης εκδήλωσης. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει επακριβώς τη νοοτροπία μας ως αναζητούντες εργασία: το να θέλουμε δηλαδή να βρούμε θέση σε εταιρείες που η συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων θέλει, μπαίνοντας σε ένα παιχνίδι υψηλού ανταγωνισμού και αναγκαστικά υψηλών απαιτήσεων από τους εργοδότες (το ένα μάτι καστανό και το άλλο γαλάζιο), εφόσον έχουν τόσο μεγάλο κοινό για να διαλέξουν, αφήνοντας παρθένα εδάφη ανέγγιχτα.
Τέλος, ο τίτλος της εκδήλωσης «Προφητεία Μάγιας: Δεν ήρθε η καταστροφή του κόσμου» έπαιξε το ρόλο του σωστά. Θέλαμε να κάνουμε μια εκδήλωση που δεν θα αναπαρήγαγε τα κακώς κείμενα, δεν θα αναμασούσε γνώμες/απόψεις μίζερων τρόπων σκέψης, δεν θα ήταν απλά άλλη μια εκδήλωση για την ανεργία. Δεν θα είχε ως ομιλητές «αυτούς που ξέρουν» και ως κοινό «αυτούς που δεν ξέρουν». Η εκδήλωση είχε στόχο να απενοχοποιήσει τον άνεργο, να δώσει εναλλακτικές, να μιλήσει για φρέσκες ιδέες, νέες προοπτικές. Να δώσει τροφή για να αναθεωρήσουμε τα δικά μας δεδομένα και το κατεστημένο. Να πει ότι δεν την ενδιαφέρει το σύστημα που κατέρρευσε, αλλά η νέα τάξη πραγμάτων που έχει ήδη έρθει. Να παρουσιάσει το νέο μοντέλο στη διαχείριση της καριέρας μας.
Μήπως λοιπόν ένας μακρινός από τον δικό μας πολιτισμό μας αποστασιοποιεί από «τα δικά μας», κάνοντάς μας να δούμε τον εαυτό μας από ασφαλή απόσταση και την ελληνική μας ταυτότητα χωρίς συναισθηματισμούς; Μήπως η συνειδητοποίηση μιας λανθασμένης θεώρησης μιας προφητείας μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι παρόμοιες λανθασμένες θεωρήσεις μπορεί να έχουμε και για τον τρόπο που ψάχνουμε για εργασία; Μήπως χρειάζεται να κάνουμε περισσότερη έρευνα και να μελετήσουμε προσεκτικά τα δεδομένα της αγοράς μας, όπως πρέπει να κάνουμε για να δούμε ποιος ήταν ο πολιτισμός των Μάγιας, τι πρέσβευαν και τελικά τι εννοούσαν με την προφητεία τους; Ήρθε λοιπόν η καταστροφή του κόσμου όπως μας τη σερβίρουν καθημερινά τα ΜΜΕ, ο δημόσιος λόγος, ο καθημερινός κόσμος έξω, οι δικοί μας άνθρωποι;
Ή όχι;
Ευχαριστώ πολύ που μοιραστήκατε μαζί μας τα αναλυτικά σας σχόλια.
Μια διόρθωση: η κριτική στο περιεχόμενο της ομιλίας αφορά στο στέλεχος της KPMG και όχι της ICAP, όπως είχα γράψει αρχικά εκ παραδρομής. Συγγνώμη για το λάθος.
Πολύ στοχευμένες σκέψεις και σχολιασμοί της eleni1004. Ευχαριστούμε που της μοιράστηκε ανοιχτά – προς γνώση και συμμόρφωση πολλών που δυστυχώς ξεχνούν από πού ξεκίνησαν για να φτάσουν εκεί που είναι.
Καλό απόγευμα,
Έθελ Αγγελάτου
Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο που αφιερώσατε στο σχόλιο σας και για τα θετικά σας λόγια.
Να επισημάνω και πάλι (γιατί νομίζω ότι το έχω γράψει ευκρινώς στην ανάρτηση) ότι η διαφωνία μου και οι σκέψεις μου δε στοχεύουν φυσικά σε καμιά περίπτωση σε προσωπικό επίπεδο, αλλά καθαρά είναι απόψεις για τα όσα διατυπώθηκαν και κυρίως το πώς από επαγγελματίες.
Εμείς στη CVexperts θα θέλαμε να μείνουμε με τα γεγονότα και όχι με τις εντυπώσεις. Το θετικό της εκδήλωσης είναι ότι όλοι οι επαγελματίες μέσα σε μεγάλο φόρτο εργασίας αφιέρωσαν χρόνο για αυτήν την εκδήλωση, μας είπαν πράγματα που δεν θα ξέραμε, το περιεχόμενο των οποίων είναι η επίσημη τοποθέτηση της κάθε εταιρείας, βασιζόμενο σε συσσωρευμένη γνώση και έγκυρες έρευνες. Τελικά έγιναν αρκετές συνεργασίες και κάποιοι μέσα από εκεί βρήκαν δουλειά (υπάρχουν στοιχεία στη διάθεσή σας)! Και ας μην ξεχνάμε ότι ήταν μια μεγάλη εκδήλωση που στοίχισε πολλές εργατοώρες, μήνες δουλειάς, ελάχιστο ύπνο, εθελοντισμό (ομάδα 15 εθελοντών), που έγινε με πολύ μεράκι και χωρίς να έχει στόχο το κέρδος! Δείτε τον απολογισμό εδώ: http://cvexperts.blogspot.gr/2013/03/blog-post.html
Δεν αμφισβήτησα την επιτυχία της εκδήλωσης ούτε, πολύ περισσότερο, την δουλειά που απαιτείται για να οργανωθεί κάτι αντίστοιχο. Το τελευταίο το γνωρίζω πάρα πολύ καλά, από προσωπική εμπειρία. Στην αρχή της ανάρτησής μου λέω απερίφραστα ότι ενώ πήγα για τυπικούς λόγους (επειδή με κάλεσαν φίλοι που συμμετείχαν είτε ως ομιλητές είτε ως εθελοντές), συνειδητοποίησα ότι ήταν μια πετυχημένη εκδήλωση, που μάλιστα με βοήθησε πολύ να ξαναβρώ την αισιοδοξία μου! Από κει και πέρα όμως, διαφώνησα με κάποιους από τους ομιλητές (μπορεί να έχω και άδικο, δεν διεκδικώ κάποιο αλάθητο) και νομίζω ότι έχω δικαίωμα να εκφράζω αυτή τη διαφωνία μου, ειδικά στο προσωπικό μου blog.